Pomenik

Tirol Dimitrije

Napisao je

Milan Đ. Milićević

u

Tirol P. Dimitrije1, rodio se u Čakovu, u Banatu, 31 maja 1793 godine.

Učio se u mestu svoga rođenja, u Temišvaru, Kečkemetu, i u Požunu.

Godine 1829 prešao je u Srbiju, i postao domaći učitelj u kući g. Jevrema Obrenovića, gde je proveo preko 12 godina.

Sa sinom g. Jevrema išao je u Odesu gde se bavio dve godine.

Po povratku iz Odese, postao je inspektor državne štamparije u Beogradu.

Godine 1842 ostavio je Srbiju i prešao u Madžarsku; onamo je posle najviše živeo u Temišvaru.

Tu je neko vreme bio učitelj srpskog jezika u gimnaziji, i upravnik mesnih srpskih škola.

Preminuo je 18 marta 1857 u Temišvaru.

Tirol je pisao i prevodio mnogo. Ovo su njegovi književni radovi:

  1. Privjestvovatelna knjižica upotreblenija radi srpske junosti, u Budimu, 1819;
  2. Banatski Almanah za godinu 1827, 1828, u Budimu;
  3. Slavenska gramatika, sad prvi put na srpskom jeziku izjašnjena. Prva sveska, u Beču, 1828;
  4. Nemačka gramatika za upotreblenije srpske mladeži, u Budimu, 1830;
  5. Političesko zemljeopisanije za upotreblenije učeće se mladeži, u Beogradu, 1832;
  6. Načertanije učenog srpskog društva, u Beogradu, 1835;
  7. Sila prijateljstva ili Don Žuan i Dona Teodora, u Beogradu. 1835;
  8. *Mnjenije o upotrebljavanju stradatelne častice *se* *, u Beogradu, 1836;
  9. Mesecoslov za godinu 1836, 1838, 1842, u Beogradu;
  10. Uranija, za godinu 1837, i 1838, u Beogradu;
  11. Podvigi Dimitrija Maksimovića Knjaževića, popečitelja odeskog učebnog okruga, i prezidenta odeskog obščestva istorije i drevnosti, u Beogradu, 1841;
  12. Njeskolko slov o tom pišut li Serbi bukvami svojego izobretenija, u Odesi, 1841;
  13. Odrivak iz Venelinove istorije o Slavenima, u Beogradu 1841;
  14. Dokazivanje da su slovenski narodi primili hristijanstvo još pre Kirila i Metodija, u Beogradu, 1841;
  15. Pregled vojenog života i podviga Mihaila Andrejevića Miloradovića, u Beogradu, 1841;
  16. Mala srpska gramatika za Nemce, u Novom Sadu, 1851;
  17. Kazivanje starih Trebješana i arhiva serdara Mališe i kapetana Boška Bućića Nikšića, u Beogradu, 1842, (Bez imena);
  18. Vozsojedinenije unijata s pravoslavnom crkvom u Rusiji, u Moskvi, 1841;
  19. Zabavni kalendar Vinka Lozića za 1830, u Budimu;
  20. Sitnice iz pravopisanija, u Odesi, 1841. (Pod tuđim imenom).

I u rukopisu je ostavio dosta sastava ali se ne zna šta je sad s njima.

Dopuna

Tirol P. Dimitrije štampao je (bez imena) u Beogradu 1842 knjigu:

Kazivanja starih Trebješana, i arhiva serdara Mališe i kapetana Boška Bućića Nikšića.

Godine 1896 neki A. Marković štampao je u Odesi:

Arhiva serdara Mališe i kapetana Boška Bućića-Nikšića, u jedno skupljena i iznova prepisana sinom ljubiteljem starijeg Trebješana radi mladeži srpske. Velika 8-na str. 46.

Ovde se priča kako su ti dokumenti o preseljenju Trebješana došli Tirolu Dimitriju u ruke.

  1. Knez Miloš, rasrdivši se jednom na one koji ostavljaju svoja prezimena, i uzimlju tuđa, napisao je (Srpske Novine 1836. br. 1) za Tirola ovo: „Dimitrije P. Tirol, nije iz Tirola pa da se zove Tirol, no Vlah i Čakova, i tako treba i da se zove. Ili budući da mu je ocu bilo ime Panta, treba on da se zove i piše Dimitrije Pantić, Vlah iz Čakova“. ↩︎

više objava